Na rosnące ceny nie zwraca uwagi 22 proc. Polaków, którzy deklarują, że “nie zamierzają sobie niczego odmawiać”, a 12 proc. nie potrafi powiedzieć, czy zmieniło coś w swoich wydatkach w ostatnim półroczu – pokazuje badanie “Oszczędzanie Polaków w inflacji” przeprowadzone przez IMAS International dla Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej. Natomiast 66 proc. respondentów ograniczyło koszty życia, a 60 proc. będzie zaciskać pasa również w kolejnym kwartale.
Prezes Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej Adam Łącki zwrócił uwagę, że podejście do ograniczania zakupów różni się, w zależności od wieku respondentów. “W ostatnim półroczu młodzi wstrzymywali się od zakupów rzadziej niż starsi” – wskazał, komentując dla PAP wyniki badania. Dodał, że w grupie 18-24-latków odsetek zaciskających pasa sięgał 56 proc., a w przypadku osób między 65 a 74 rokiem życia – ponad 70 proc. Bardziej skłonne do cięcia wydatków były kobiety (71 proc.) niż mężczyźni (61 proc.).
Główną i dominującą przyczyną decyzji o ograniczenia wydatków, wskazywaną przez 3/4 respondentów, jest “odczuwalny wzrost cen produktów i usług”. 42 proc. badanych deklaruje, że zamiast wydać, woli odłożyć pieniądze w obawie przed dalszymi podwyżkami. W przypadku niemal co piątej osoby powodem cięć jest obciążenie kredytem lub pożyczką.
Według Jakuba Kosteckiego, prezesa współpracującej z KRD firmy windykacyjnej Kaczmarski Inkasso inflacja, która od miesięcy “uszczupla portfele Polaków, znacząco powiększy grono osób mających problemy ze spłatą zaciągniętych zobowiązań”. “Dotyczy to zwłaszcza konsumentów, którzy wzięli kredyty w czasie, kiedy obowiązywały niższe stopy procentowe, a nie mogą teraz wesprzeć się oszczędnościami. Szczególnie osoby młodsze, w wieku do 35 lat, posiadające rodziny, powinny zrewidować swoje podejście do zarządzania domowym budżetem” – stwierdził.
Zgodnie z badaniem 61 proc. osób, które ograniczyły koszty życia, rezygnuje z wyjść do restauracji, barów czy kawiarni. Z kolei 52 proc. oszczędza też na zakupach ubrań, obuwia i akcesoriów. W odstawkę często idą też wydatki na wyposażenie domu (RTV/AGD, meble) – 48 proc., kulturę i rozrywkę (książki, kino, koncerty) – 46 proc. oraz podróże – 45 proc.
Łącki zwrócił uwagę, że w pierwszej kolejności Polacy próbują oszczędzać na okazjonalnych wydatkach, jak wizyta w restauracji czy kinie – od wyjścia z domu powstrzymuje ich obawa przed wysokimi cenami i ich skutkami dla portfela. Według niego to zagrożenie dla wielu branż, oferujących właśnie takie usługi czy produkty. “Nie dość, że mierzą się z odpływem klientów, to jeszcze odczuwają wzrost kosztów swojej działalności. Może to w niedługim czasie wywołać lawinę niewypłacalności, zwłaszcza w najmniejszych firmach” – ocenił.
Polacy rzadziej próbują zaoszczędzić natomiast na bieżących wydatkach, np. starając się obniżyć swoje zużycie prądu, wody albo paliwa. Robi to około 30 proc. osób. Z “jedzenia na mieście” rezygnuje z kolei dwa razy więcej respondentów.
Z badania wynika, że najrzadziej Polacy oszczędzają na wynajmie mieszkania (7 proc.), z kolei 13 proc. rezygnuje z wydatków na internet, telefon czy telewizję oraz na edukację – szkolenia czy kursy pozalekcyjne dla dzieci (14 proc.). Co piąty Polak, aby spiąć budżet oszczędza na lekach bądź badaniach i wizytach lekarskich., a 40 proc. mniej wydaje na zakupy spożywcze.
Jednocześnie 60 proc. badanych zamierza ciąć wydatki również w kolejnym kwartale. Co piąty Polak jeszcze nie wie, czy to zrobi, a 16 proc. przyznaje, że nie będzie się ograniczać.
Jak wskazał Łącki, finansowa wstrzemięźliwość konsumentów oznacza kolejne trudne miesiące dla wielu branż, w tym gastronomicznej, handlowej, rozrywkowej czy turystycznej. “Z rynku znika coraz więcej małych, lokalnych restauracji i sklepów. Wzrost niewypłacalności w biznesie potwierdzają też dane Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej” – dodał. W 2022 r. liczba upadłości i restrukturyzacji wzrosła o jedną piątą w stosunku do poprzedniego roku. “Duży przyrost widać chociażby wśród firm zajmujących się zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi. 28 proc. więcej z nich ogłosiło w ubiegłym roku restrukturyzację z powodu problemów finansowych” – podsumował.
Badanie “Oszczędzanie Polaków w inflacji” zostało przeprowadzone w grudniu 2022 r. przez IMAS International na zlecenie Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej na reprezentatywnej grupie 1008 dorosłych Polaków metodą CAWI. (PAP)
autorka: Magdalena Jarco
maja/ je/