Ig Noble to humorystyczne odpowiedniki Nagród Nobla, przyznawane za osobliwe prace naukowe, które “najpierw śmieszą, a potem skłaniają do myślenia” i za odkrycia, które “nie mogą lub nie powinny być powtarzane”. Przyznano je po raz 32. w nocy z czwartku na piątek polskiego czasu. Wydarzenie zorganizował magazyn „Annals of Improbable Research”.
Ig Nobla w dziedzinie medycyny dostali w tym roku Polacy: Marcin Jasiński, Martyna Maciejewska, Anna Brodziak, Michał Górka, Kamila Skwierawska, prof. Wiesław Jędrzejczak, Agnieszka Tomaszewska, Grzegorz Basak oraz Emilian Snarski z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Jak wykazali, pacjenci onkologiczni poddawani radio- i chemioterapii wykazywali mniej szkodliwych skutków ubocznych, jeśli podawano im lody. Opracowanie polskich badaczy ukazało w listopadzie 2021 r., opublikowane zostało przez „Scientific Reports”.
„Pomysł przeprowadzenia tych badań wyszedł od studentów medycyny. Moja zasługa jest taka, że ja nie utrąciłem tego pomysłu” – wyjaśnił w rozmowie z PAP były wieloletni kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych, Hematologii i Onkologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego prof. Wiesław W. Jędrzejczak. To właśnie studenci tej kliniki wykonali badania nagrodzone Ig Noblem. Obecnie szefem Kliniki jest prof. Grzegorz W. Basak, jeden ze współautorów badania.
Jak tłumaczy prof. Jędrzejczak, chodziło o to, by pomóc pacjentom otrzymujących lek o nazwie melfalan, podawany przed przeszczepieniem szpiku kostnego. Farmaceutyk ten hamuje namnażanie się komórek i jest stosowany w onkologii, ale powoduje liczne skutki uboczne, takie jak stany zapalne i owrzodzenie błon śluzowych, m.in. jamy ustnej. Po podaniu tego leku często występuje bardzo ciężkie owrzodzenie jamy ustnej.
„Aby zmniejszyć nasilenie owrzodzenie jamy ustnej w trakcie przyjmowania melfalanu podawano pacjentom zwykłą kostkę lodu. Moi młodzi współpracownicy wpadli zatem na pomysł, żeby to zrobić bardziej przyjemnie i zamiast kostki lodu lepiej byłoby lizać lody” – opowiada prof. Jędrzejczak.
Zaznacza, że badanie było randomizowane, a zatem zgodnie z regułami badań naukowych. Polegało to na tym, że jedni pacjenci jedli lody, a inni otrzymywali jedynie kostki lodu. „I się okazało, że podawanie lodów smakowych również pomaga – zmniejsza toksyczność tej chemioterapii w jamie ustnej i łagodzi jej owrzodzenie” – dodaje.
Na pytanie, czy wyniki tego badania potwierdziły się w praktyce medycznej, specjalista podkreślił, że jak najbardziej – sprawdzają się. Eksperyment nie był kosztowny. „Badania zasponsorowała restauracja szpitala WUM, udostępniając nieodpłatnie lody. Nie były zatem kosztowne, a są praktyczne i użyteczne” – podkreślił prof. Wiesław Jędrzejczak. (PAP)