Doradca prezydenta poinformował, że na piątkowym posiedzeniu Rady ds. Środowiska, Energii i Zasobów Naturalnych tematem wiodącym ma być polski model finansowania ochrony środowiska i ekologii – przeszłość, teraźniejszość, przyszłość, który – jak podkreślił – jest wyjątkowy na tle Europy. “Jesteśmy jednym z niewielu krajów, które na przedsięwzięcia ekologiczne przeznaczają środki pozyskane z opłat za korzystanie ze środowiska przez przedsiębiorców czy kar np. za jego zanieczyszczenie” – wyjaśnił. Dodał, że pieniądze te trafiają na specjalny fundusz, a następne są wydatkowane np. na edukację ekologiczną, inwestycje w oczyszczalnie ścieków oraz filtry poprawiające jakość powietrza czy zwiększanie efektywności energetycznej.
Podkreślił, że istotny udział w dystrybuowaniu środków zarówno unijnych jak i krajowych ma Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska oraz Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska. Przypomniał, że posiedzenie Rady przypada na 1 lipca, czyli rocznicę wejścia w życie przepisów powołujący NFOŚiGW. Dodał, że z tej okazji kilku przedstawicieli NFOŚiGW oraz WFOŚiG otrzyma odznaczenia państwowe. “W obliczu transformacji energetycznej i przeobrażeń czekających naszą gospodarkę takie instytucje będą miały istotną rolę do spełnienia” – wskazał.
NFOŚiGW wraz z 16 niezależnymi (podlegającymi samorządom wojewódzkim) wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej stanowią trzon polskiego systemu finansowania przedsięwzięć służących ochronie środowiska, wykorzystujący środki krajowe jak i zagraniczne.
Jednym z najważniejszych zadań Narodowego Funduszu jest sprawne i efektywne wykorzystanie środków z Unii Europejskiej (głównie w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko), Norweskiego Mechanizmu Finansowego, Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Krajowego Systemu Zielonych inwestycji (GIS – Green Investment Scheme) oraz unijnego Instrumentu Finansowego LIFE+.
Fundusz zarządza też finansami publicznymi przeznaczonymi na działalność ekologiczną poprzez programy finansowe (tzw. programy priorytetowe), których lista corocznie zatwierdzana jest przez Radę Nadzorczą. Programy priorytetowe zawierają warunki, których spełnienie – co do zasady – powinno stanowić podstawę do udzielenia dofinansowania i zawarcia umowy.
Programy szczegółowo określają m.in. terminy i sposób składania wniosków (nabór ciągły lub w trybie konkursowym), formę, intensywność i warunki dofinansowania, grupy potencjalnych beneficjentów, rodzaj przedsięwzięć, koszty kwalifikowane, a także procedurę wyboru przedsięwzięć.
Część środków przeznaczana jest też na realizację zadań wskazywanych corocznie przez Ministra Środowiska (m.in. badania i ekspertyzy), na utrzymanie Państwowej Służby Hydrologiczno-Meteorologicznej (IMGW-PIB) lub na podstawie wieloletnich porozumień z Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji na wsparcie dla policji i straży pożarnej w zakresie ochrony przeciwpowodziowej oraz zapobiegania i likwidacji nadzwyczajnych zagrożeń. (PAP)