Sejmowa Komisja do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych rozpatrzyła w środę pilny rządowy projekt ustawy o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu. Za przyjęciem projektu głosowało 17 posłów, nikt nie był przeciw, a jeden wstrzymał się od głosu.
Podczas posiedzenia komisji wprowadzono do projektu szereg poprawek doprecyzowujących, które nie miały jednak wpływu na główne założenie nowych przepisów, czyli zamrożenie ceny za gaz w 2023 r. na poziomie z 2022 r. Zgodnie z projektem sprzedawcy gazu będą mieli obowiązek stosowania w rozliczeniach z odbiorcami końcowymi ceny maksymalnej w wysokości 200,17 zł za MWh.
Wiceszefowa resortu klimatu i środowiska Anna Łukaszewska-Trzeciakowska podkreśliła, że procedowany projekt to ostatnia część tarczy energetycznej (po m.in. ustawie o dodatku węglowym czy o maksymalnych cenach prądu), która powstała w odpowiedzi na wojnę wywołaną agresją Rosji na Ukrainę.
Jak wskazała przedstawicielka MKiŚ, zgodnie z nowymi przepisami zamrożenie cen gazu dotyczyć będzie odbiorców indywidualnych, odbiorców wrażliwych – jak szkoły czy szpitale – oraz instytucji użyteczności publicznej. Zamrożona zostanie też wysokość stawek opłat dystrybucyjnych.
Nowe przepisy zakładają ponadto wprowadzenie refundacji podatku VAT dla gospodarstw domowych, które jako główne źródło ciepła wykorzystują piec gazowy wpisany bądź zgłoszony do centralnej ewidencji emisyjności budynków (CEEB). Zwrot VAT będzie jednak uzależniony od zamożności gospodarstwa. Przysługiwać on będzie dla gospodarstwa jednoosobowego, gdzie przeciętne miesięczne dochody nie przekraczają 2100 zł. W przypadku gospodarstwa wieloosobowego to 1500 zł na osobę. Zwrot VAT mają rozliczać samorządy. Wniosek o refundację trzeba będzie złożyć w 30 dni od otrzymania faktury dokumentującej dostarczenie gazu.
Część przyjętych w środę poprawek dotyczyło mechanizmu refundacji podatku VAT, które miały zmniejszyć obciążenia administracyjne nakładane na samorządy. Jedna z popartych przez komisję zmian pozwala także na złożenie wniosku refundacyjnego drogą elektroniczną.
Projekt wprowadza też mechanizm ograniczenia przychodów spółek energetycznych zajmujących się gazem, poprzez przekazanie określonych zysków na finansowanie rekompensat dla odbiorców indywidualnych. Podobny mechanizm został wprowadzony w tzw. ustawie prądowej.
W trakcie posiedzenia komisja odrzuciła poprawki KO, które dotyczyły m.in. objęcia przepisami ustawy mikro, małych i średnich przedsiębiorców. Włączenia sektora MŚP do ustawy domagał się też Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców.
Łukaszewska-Trzeciakowska zwróciła uwagę, że zgodę w tej sprawie musi najpierw wyrazić Komisja Europejska. Przypomniała, że w UE prowadzona jest dyskusja na temat wprowadzenia maksymalnych cen gazu oraz że na takie rozwiązania nie chcą się zgodzić Niemczy czy Holandia. “Jeśli będzie na poziomie unijnym (maksymalna cena gazu – PAP), to natychmiast wpłynie to na polski rynek” – zauważyła wiceminister.
Posłowie opozycji krytykowali ponadto rząd, iż od 2023 r. przywrócona ma zostać m.in. 23-proc. stawka VAT na gaz. Przedstawicielka rządu wskazała, że taki ruch wymusiła KE pod rygorem wielomiliardowych kar dla Polski.
Zgody sejmowej komisji nie uzyskały też zmiany, aby nowe przepisy objęły podmioty prowadzące działalność sportową. Jak argumentowano, dotyczyło to głównie basenów. Podkreślano, że przy bardzo wysokich cenach, jakie trzeba zapłacić za gaz, ich przyszłość stoi pod znakiem zapytania.
Większości nie zdobyła też inna poprawka KO, która miała na celu likwidację kryterium dochodowego przy wypłacie refundacji VAT. Sławomir Neumann (KO) wskazywał, że w poprzednich rozwiązaniach, m.in. ustawie dotyczącej dodatku węglowego, takiego kryterium nie wprowadzono.
Posłowie opozycji chcieli ponadto wykreślenia jednego z rozdziałów projektu, który nie odnosił się do kwestii gazowych. Chodziło o rozdział 4. projektu przewidujący zmiany w szeregu aktów prawnych, m.in. ustawy o Policji, o offshore, ustawy covidowej czy o dodatku osłonowym. Projekt w tym rozdziale przewiduje m.in. rozwiązania poprawiające warunki inwestycyjne dla realizowanych projektów morskich farm wiatrowych. Wydłuża też termin, w którym będą rozpatrywane wnioski o wypłatę dodatku węglowego, co oznacza, że będzie on mógł być wypłacany także w 2023 r.
Posłowie PiS wycofali się z części poprawek, które dotyczyły zmian w przepisach podatkowych. Zapowiedziano jednak, że zostaną one zgłoszone w innym trybie. Chodziło m.in. o to, by obywatele nie musieli płacić podatku przy refundacji VAT. Sejmowi legislatorzy zwrócili jednak uwagę, że pilny projekt ustawy – zgodnie z przepisami – nie może zmieniać prawa podatkowego.
Zgodnie z projektem ustawy limit rekompensat dla spółek energetycznych zajmujących się gazem w 2023 r. ma wynieść 28 mld zł, a w 2024 r. – 1 mld zł. Z kolei limit refundacji VAT w przyszłym roku to 612 mln zł, w 2024 – 306 zł, a w 2025 r. – 102 mln zł. (PAP)
autor: Michał Boroń
mick/ mk/