Gdzie językoznawca i literaturoznawca nie może, tam sztuczną inteligencję pośle. Tak można w skrócie opisać eksperyment, na który zdecydowali się pracownicy Biblioteki Narodowej w Madrycie. Postanowili oni sprawdzić, czy nowoczesna technologia może być pomocna w badaniu starych dzieł literackich, których autorów nigdy nie udało się ustalić. Do analizy anonimowych historycznych rękopisów zatrudnili więc sztuczną inteligencję.
Badanie wykonali naukowcy z uniwersytetów w Wiedniu i Valladolid. Opracowany przez specjalistów algorytm miał przebadać 1300 anonimowych rękopisów i książek pozostających w zbiorach biblioteki, dokonując analizy lingwistycznej każdego z nich. W tym celu algorytm AI porównywał każdą pracę z wybranymi próbkami tekstów różnych pisarzy. Badacze mieli nadzieję, że dzięki temu uda się ustalić autorów części anonimoowych dzieł.
Eksperyment przyniósł już sukces i to gigantyczny. Dyrekcja Biblioteki Narodowej w Madrycie właśnie poinformowała, że w toku tych prac odkryto prawdziwy klejnot – nieznaną wcześniej sztukę jednego z największych hiszpańskich pisarzy Złotego Wieku, Felixa Lope de Vegi. Chodzi o dramat „La francesa Laura” (“Francuzka Laura”), który powstał kilka lat przed śmiercią tego dramaturga. Przechowywany w archiwum biblioteki rękopis to kopia datowana na koniec XVII wieku, dlatego dotąd nie przypuszczano, że jest to dzieło autora „Owczego źródła” i „Rycerza z Olmedo”.
Jednak analizujący to dzieło algorytm nie miał wątpliwości. Analiza wykazała, że słownictwo użyte w tekście „La francesa Laura” ściśle odpowiada językowi, jakiego w innych swoich dziełach używał Felix Lope de Vega. Podobieństwa ze słownictwem pozostałych 350 dramaturgów, którzy byli brani pod uwagę w eksperymencie, algorytm się nie dopatrzył. Aby potwierdzić ustalenia sztucznej inteligencji, eksperci przeprowadzili tradycyjne badania filologiczne. „+La francesa Laura+ to niezwykła sztuka, o dramatycznej sile charakterystycznej dla dojrzałego Lope de Vegi” – napisano w oświadczeniu wydanym przez Bibliotekę Narodową w Madrycie.
Akcja wspomnianego dramatu, który teraz ma już autora, osadzona jest we Francji, a jego główną bohaterką jest Laura, córka księcia Bretanii i żona hrabiego Arnaldo. Kobieta staje się obiektem uczuć następcy francuskiego tronu i choć odrzuca go, zazdrosny mąż próbuje ją otruć. Ostatecznie prawość Laury zostaje udowodniona i wszyscy żyją długo i szczęśliwie. Książka ma zostać w najbliższych miesiącach opublikowana przez wydawnictwo Gredos.
Według znawców literatury hiszpańskiej Félix Lope de Vega w trakcie swojego życia napisał około 2000 dramatów, ale zachowała się jedynie jedna czwarta z nich. Jest więc bardzo prawdopodobne, że w przyszłości jakiś kolejny anonimowy rękopis zostanie uznany za nieznane dzieło tego dramatopisarza.