Brak spełnienia określnych w ustawie warunków może prowadzić do poważnych konsekwencji podatkowych przy wypłacie dywidendy. Jednak niejasność przepisów w tym zakresie skutkuje licznymi wnioskami o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej, co ma dodatkowo zabezpieczyć pozycję podatkową przedsiębiorców. Przykładem takiego postępowania, jest interpretacja Dyrektora KIS z 28 stycznia 2022 r. sygn. 0111-KDIB1-2.4010.641.2021.1.SK, która przedstawia wszystkie niezbędne warunki do zwolnienia krajowej wypłaty dywidendy z podatku.
Zasady ogólne
Zgodnie z art. 22 ust. 1 Ustawy CIT, podatek dochodowy od przychodów z dywidend oraz innych przychodów (dochodów) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wynosi 19% uzyskanego przychodu (dochodu). Niemniej ustawa o VAT przewiduje zwolnienia z poboru zryczałtowanego podatku, po spełnieniu określonych w ustawie kryteriów.
Zwolnienie z opodatkowania
W myśl art. 22 ust. 4 ustawy CIT zwalnia się od podatku dochodowego przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:
- wypłacającym dywidendę oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych jest spółka mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- uzyskującym dochody (przychody) z dywidend oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, jest spółka podlegająca w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania;
- spółka, o której mowa w punkcie powyżej, posiada bezpośrednio nie mniej niż 10% udziałów (akcji) w kapitale spółki, o której mowa w pkt 1;
- spółka, o której mowa w pkt 2, nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania.
Innymi słowy zwolnienie dywidendy z opodatkowania przysługuje w sytuacji, gdy wypłata jest dokonywana na rzecz większego, przynajmniej 10%, właściciela, który nie korzysta ze zwolnień. Warunki te mają zasadniczo zapobiec sytuacjom, w których wypłata dywidendy nie będzie w ogóle opodatkowana, a grupy kapitałowe będą mogły tak dopasować strukturę właścicielską, aby korzystać z braku opodatkowania.
Dwuletni okres posiadania
Z kolei art. 22 ust 4a ustawy o CIT przewiduje kolejny warunek, tj. konieczność posiadania własności udziałów lub akcji w spółce wypłacającej dywidendę przez okres minimum 2 lat. Zwolnienie ma również zastosowanie w przypadku, gdy okres dwóch lat nieprzerwanego posiadania udziałów (akcji) przez spółkę uzyskującą dochody (przychody) z dywidendy z krajowej spółki upływa po dniu uzyskania tych dochodów (przychodów) – art. 22 ust 4b ustawy o CIT.
Kryterium to zostało wprowadzone, aby zablokować podejmowanie działań restrukturyzacyjnych nakierowanych na omijanie opodatkowania w legalny sposób. Przedsiębiorcy, którzy chcą czerpać dochody w postaci dywidend i dokonują różnych działań restrukturyzacyjnych w grupie kapitałowej powinni zwrócić szczególną uwagę na to kryterium, ponieważ może ono w niektórych przypadkach zmienić kierunek restrukturyzacji.
Należyta staranność
Pomimo, że przepisy dotyczące wypłaty dywidendy nie wymagają od podatników weryfikacji kryterium beneficjenta rzeczywistego wypłaconych środków, to organy podatkowe często korzystają z klauzuli należytej staranności i obligują podatników do weryfikacji tego kryterium. W omawianej interpretacji podatnik pozyskał oświadczenia i dokumenty potwierdzające spełnienie warunków wskazanych w art. 22 ust. 4 Ustawy CIT pomimo faktu, iż otrzymujący dywidendę jest podmiotem polskim (a nie zagranicznym). Ich pozyskanie było wyrazem chęci zachowania możliwie wysokich standardów należytej staranności w trosce o właściwe wypełnienie obowiązków płatnika.
Doszło zatem do kuriozalnej sytuacji, w której płatnicy/podatnicy niepewni swojej sytuacji podatkowej i interpretacji przepisów przez organy podatkowe, zwłaszcza w zakresie tak subiektywnego kryterium jak należyta staranność, decydują się na pozyskanie niewymaganych ustawą dokumentów i oświadczeń drugiej strony. Tego rodzaju próby zabezpieczania się przedsiębiorców, choć z ich punktu widzenia zasadne i celowe, są jednocześnie wyrazem daleko idącego braku zaufania przedsiębiorców do stałości przepisów i ich skutków. Jako takie powinny dać nam – doradcom podatkowym i ustawodawcy – do myślenia, i stanowić przyczynek do pracy nad systemem podatkowym, który powinien być przejrzysty, przewidywalny i sprawiedliwy.
Autor: Robert Nogacki, właściciel Kancelarii Prawnej Skarbiec specjalizującej się doradztwie prawnym, podatkowym oraz strategicznym dla przedsiębiorców