Europa kontynentalna stawia pierwsze kroki ku niezależności w kosmosie. Dwa niewielkie porty kosmiczne na północy Szwecji i Norwegii – Esrange i Andøya – przygotowują się do wystrzelenia pierwszych satelitów orbitalnych z terytorium UE. Celem jest jedno: uniezależnienie się od amerykańskich gigantów, zdominowanych przez SpaceX Elona Muska.
Polityka „America First” i trwająca wojna w Ukrainie unaoczniły europejskim decydentom skalę ryzyka związanego z brakiem własnych zdolności startowych. Uzależnienie od amerykańskich systemów – zarówno technologicznie, jak i strategicznie – stało się problemem, którego nie da się dłużej ignorować.
Na razie Europa pozostaje w tyle. W 2024 roku USA przeprowadziły aż 154 starty rakietowe, Europa – tylko trzy. Z kolei udział UE w globalnych inwestycjach rządowych w sektor kosmiczny wyniósł zaledwie 10% z 143 mld dolarów.
Mimo tych dysproporcji Esrange i Andøya próbują przełamać impas. Esrange, zarządzane przez Szwedzką Korporację Kosmiczną, ma unikalną przewagę – rozległy, bezludny obszar powyżej koła podbiegunowego, idealny do startów i odzyskiwania części rakiet. Infrastruktura, jak linie kolejowe i lotnisko w pobliskiej Kirunie, zapewnia dobrą logistykę.
Z kolei Andøya w Norwegii współpracuje z niemieckim startupem ISAR Aerospace i ma już licencję na 30 startów rocznie. Choć pierwszy test zakończył się awaryjnym lądowaniem w morzu, został uznany za sukces i katalizator dalszych inwestycji – zwłaszcza z sektora obronnego.
Oba ośrodki celują w segment LEO (Low Earth Orbit), gdzie do 2030 roku może trafić aż 70 tys. nowych satelitów. Problemem są jednak ograniczenia technologiczne: brak systemów wielokrotnego użytku, wysokie koszty i ograniczone moce przerobowe nowej rakiety Ariane 6, która – mimo sukcesu debiutu – nie wystarczy, by zabezpieczyć europejskie potrzeby.
Czas działa na niekorzyść Europy, ale stawka jest wysoka. Jeśli Esrange i Andøya zdołają przeprowadzić pierwsze komercyjne loty w ciągu najbliższych 12–18 miesięcy, mogą stać się fundamentem przyszłej suwerenności technologicznej Unii w kosmosie.
