Czy e-CMR wyeliminuje neutralizację listu przewozowego?

dr Izabella Tymińska
4 min

Wejście w życie elektronicznego listu przewozowego wyeliminuje  w branży TSL  nagminną praktykę  jego neutralizacji. Wprowadzenie e-CMR będzie jednocześnie wiązało się ze zmianą podejścia do procesów sprzedaży, zwłaszcza w transakcjach łańcuchowych.

Do 2025 roku w Polsce ma obowiązywać elektroniczny drogowy list przewozowy, czyli e-CMR. Zobowiązaliśmy się do tego już w 2019 roku, podpisując protokół dodatkowy do Konwencji CMR, który zobowiązuje nasz kraj do stosowania zapisanych w nim wymogów i do posługiwania się przez  nasze firmy transportowe na terenie państw protokołu elektronicznym listem przewozowym. W praktyce oznacza to, że elektroniczny list przewozowy będzie wystawiany w specjalnie przygotowanym do tego celu systemie komputerowym, do którego będzie miało dostęp 29 krajów (m.in. Rumunia, Szwajcaria, Dania, Estonia, Finlandia, Białoruś, Słowacja, Słowenia, Litwa i Łotwa oraz  Bułgaria, Czechy, Francja, Hiszpania, Holandia, Iran, Luksemburg, Mołdawia, Norwegia, Portugalia, Rosja, Tadżykistan, Turcja i Wielka Brytania). 

Koniec z procederem neutralizacji listu przewozowego 

E-CMR oznacza bardzo duże zmiany dla branży TSL. I nie mam tu na myśli tylko ułatwień, ale także transparentność działań. Niestety obecnie w transporcie drogowym często dochodzi   do procederu   ukrywania danych kontrahentów. Wraz z wejściem w życie e-CMR proceder ten przestanie funkcjonować, bo  nie da się już w „magiczny” sposób, w trakcie drogi zmienić danych na liście przewozowym, np. nadawcy lub odbiorcy towaru, miejsca załadunku lub miejsca rozładunku.

REKLAMA

Wystawiony w systemie przez nadawcę lub jego pełnomocnika (spedytora) list będzie bezpośrednio pojawiał się w aplikacji do której dostęp będzie miał odbiorca towaru. Także przewoźnik wskazany w liście przewozowym będzie miał do niej dostęp, a tym samym do wystawionego listu. Taka transparentność systemu wpłynie na brak możliwości anulowania dokumentu.

Neutralizacja listu to fałszerstwo

Pamiętajmy, że list przewozowy to dokument potwierdzający zawarcie umowy przewozu od-do, zlecony przez konkretną firmę. Nadawca towaru na całej drodze jest jeden: to ten który zleca przewóz towaru pierwszemu z rzędu pośrednikowi (Sygn. akt VIII GC 2389/19 upr). Neutralizacja to czyn, w którym spedytorzy ukrywają przed dostawcą dane ostatecznego odbiorcy lub też ukrywane są dane pierwszego dostawcy jeszcze przed odbiorem towaru. Najczęściej proceder ten wynika z braku wiedzy, jak prawidłowo wypełnić list przewozowy i wówczas list przewozowy staje się dowodem w poświadczeniu nieprawdy w łańcuchu dostaw w drodze przewozu. 

Zmiana listu powoduje, że podmioty w łańcuchu posiadają zupełnie inne listy przewozowe na przewóz tego samego towaru. A przecież  list przewozowy to dokument niezbędny do odprawy celnej czy rozliczenia się z fiskusem co do dostawy towaru! Pośrednicy do tego procederu podchodzą swobodnie, tłumacząc się, że list przewozowy to ujawnienie wrażliwych danych i tajemnicy handlowej i rzekomo chronią je właśnie poprzez neutralizację dokumentów CMR.

Zgodnie z linią orzeczniczą sądów, żaden przepis obowiązującego prawa nie przewiduje możliwości tzw. neutralizacji dokumentów. Międzynarodowa Konwencja CMR nie odnosi się wprawdzie bezpośrednio do tego zagadnienia, niemniej jednak w kwestiach w niej nieuregulowanych zastosowanie mają przepisy ustawy Prawo przewozowe. Fałszowanie informacji zawartych w dokumentach przewozowych jest wprost sprzeczne z art. 55a pkt. 4 ustawy Prawo przewozowe, zgodnie z którym zabrania się nadawcy umieszczania w liście przewozowym i innych dokumentach danych i informacji niezgodnych ze stanem faktycznym. List przewozowy należy wypełnić zgodnie z brzmieniem art. 6 Konwencji CMR, mającym charakter przepisów bezwzględnie obowiązujących (sygn. akt III SA/Kr 696/14,  XIII GC 3000/19).

Podsumowanie

Wprowadzenie systemu e-CMR to krok milowy w branży transportowej. Na pewno zminimalizuje proceder neutralizacji dokumentów, ponieważ nie będzie już możliwości wycofania ich z aplikacji. Tym sposobem kolejne ogniwa łańcucha dostaw otrzymają niezmieniane w drodze dokumenty po przewozie towaru.