Firmy na całym świecie agresywnie inwestują w technologie na żądanie, takie jak chmura publiczna, oprogramowanie jako usługa (SaaS) i generatywna sztuczna inteligencja. Celem jest przyspieszenie innowacji i utrzymanie przewagi konkurencyjnej.

Jednak nowy globalny raport Capgemini Research Institute, oparty na badaniu 1000 menedżerów z organizacji o przychodach powyżej 1 mld USD, ujawnia trudną prawdę: rosnące koszty, złożoność i brak nadzoru zaczynają zagrażać rentowności tych kluczowych inwestycji.

Gwałtowny wzrost inwestycji i oczekiwań

Transformacja w kierunku modeli konsumpcyjnych jest faktem. Zgodnie z raportem udział technologii na żądanie w budżetach IT ma wzrosnąć z obecnych 29% do 41% w ciągu najbliższego roku.

Dla większości liderów biznesu (77%) skalowalność i wydajność chmury to fundament rozwoju, umożliwiający szybsze wprowadzanie produktów na rynek. Mimo to, za tym entuzjazmem kryją się poważne wyzwania operacyjne i finansowe.

Ukryte koszty cyfrowej transformacji

Badanie Capgemini wskazuje na kluczowe obszary problemowe, które podważają korzyści płynące z elastycznych modeli technologicznych.

• Niekontrolowany wzrost kosztów: Aż 82% ankietowanych menedżerów zgłasza znaczący wzrost wydatków na chmurę, SaaS i Gen AI. Problemem jest nie tylko wzrost cen, ale i notoryczne przekraczanie budżetów. 76% organizacji wydało na chmurę publiczną więcej, niż zakładało (średnio o 10%), a podobne problemy dotknęły budżety na Gen AI (68%) i SaaS (52%). Główne przyczyny to nieefektywne wykorzystanie zasobów i zdecentralizowane, niekontrolowane zakupy.
• IT w cieniu i ryzyko bezpieczeństwa: Decyzje zakupowe coraz częściej zapadają poza działami IT. Jednostki biznesowe odpowiadają już za 59% wydatków na generatywną AI i 48% na SaaS. Co więcej, szacuje się, że 12% wszystkich wydatków na oprogramowanie jako usługę pozostaje całkowicie poza jakąkolwiek formą zarządzenia. Niemal wszyscy menedżerowie (98%) przyznają, że dokonują zakupów technologicznych z pominięciem działu IT, co prowadzi do nieefektywności, powielania narzędzi i tworzenia luk w zabezpieczeniach.
• Rozczarowujący zwrot z inwestycji: Pomimo ogromnych nakładów finansowych, realne korzyści często pozostają poniżej oczekiwań. Zaledwie 29% firm osiągnęło zakładane oszczędności kosztowe dzięki wdrożeniom SaaS. Podobnie, tylko 33% uzyskało pożądaną jakość usług w chmurze, a 38% odnotowało oczekiwane przyspieszenie innowacji dzięki generatywnej sztucznej inteligencji.

FinOps: teoretyczne rozwiązanie, niedojrzałe w praktyce

Odpowiedzią na chaos w zarządzaniu kosztami chmury ma być dyscyplina FinOps. I choć 76% organizacji posiada lub planuje wdrożyć dedykowane zespoły w tym obszarze, ich podejście jest wciąż w powijakach.

Większość firm skupia się na podstawowych narzędziach do monitorowania kosztów, ale tylko 37% regularnie analizuje te dane i podejmuje na ich podstawie działania optymalizacyjne.

Co najbardziej symptomatyczne, zaledwie 2% zespołów FinOps zarządza kosztami chmury, SaaS i Gen AI w sposób zintegrowany. To pokazuje, że FinOps jest wciąż postrzegany jako narzędzie operacyjne, a nie strategiczna funkcja wpływająca na decyzje biznesowe.

Zrównoważony rozwój: zapomniany wymiar optymalizacji

Nieefektywne zarządzanie technologiami na żądanie ma również wymiar ekologiczny. Ponad połowa firm (53%) zgadza się, że nieoptymalne wykorzystanie zasobów prowadzi do nadmiernego zużycia energii i zwiększonej emisji dwutlenku węgla.

Mimo tej świadomości, tylko 36% posiada strategię integrującą cele zrównoważonego rozwoju z operacjami finansowymi. Optymalizacja zasobów, wyłączanie nieużywanych instancji czy projektowanie energooszczędnych architektur to działania, które mogą przynieść korzyści zarówno finansowe, jak i środowiskowe.

Paradoks technologii na żądanie polega na tym, że narzędzia stworzone w celu zwiększenia zwinności i efektywności, bez odpowiedniego nadzoru, stają się źródłem chaosu i nieprzewidywalnych kosztów. Dane jasno pokazują, że droga do pełnego wykorzystania ich potencjału wiedzie przez dojrzałe, zintegrowane zarządzanie finansami, bezpieczeństwem i zrównoważonym rozwojem.