System kaucyjny to nie tylko obowiązek zbiórki butelek i puszek, ale przede wszystkim test sprawności dla infrastruktury IT sklepów. Sukces tego wartego miliardy przedsięwzięcia będzie zależał od tego, czy uda się płynnie zintegrować nowe procesy z istniejącymi już systemami sprzedaży.
Wdrożenie systemu kaucyjnego w Polsce to ogromne przedsięwzięcie, którego koszt analitycy Deloitte oszacowali na ponad 14 mld złotych.
Ta kwota obejmuje nie tylko zakup maszyn do zbiórki opakowań (tzw. recyklomatów), ale również koszty dostosowania logistyki, powierzchni magazynowej oraz, co kluczowe, modernizacji systemów informatycznych.
Od nowego roku sklepy o powierzchni powyżej 200 m² będą zobowiązane do przyjmowania pustych opakowań objętych kaucją. Mniejsze placówki będą mogły dołączyć do systemu dobrowolnie. Obowiązkiem objęte zostaną:
- Jednorazowe butelki z tworzyw sztucznych o pojemności do 3 litrów.
- Puszki metalowe i aluminiowe o pojemności do 1 litra.
- Butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra.
Dla tysięcy detalistów oznacza to konieczność wdrożenia procedur obsługi zwrotów, zarządzania depozytami i prowadzenia skomplikowanych rozliczeń z operatorami systemu.
Choć medialną uwagę przyciągają głównie recyklomaty, stanowią one tylko jeden z elementów układanki. Kluczem do sprawnego działania systemu, zwłaszcza w mniejszych sklepach, nie jest rewolucja sprzętowa, lecz inteligentna integracja oprogramowania.
Dla małych i średnich punktów handlowych, gdzie wolumen zwrotów nie uzasadnia inwestycji w drogie automaty, podstawą będą proste aplikacje lub panele online. Umożliwią one ręczne skanowanie i rejestrowanie przyjmowanych opakowań, a następnie automatyczne naliczenie i zwrot kaucji klientowi.
Kluczowe jest, aby te rozwiązania były zintegrowane bezpośrednio z kasą fiskalną lub systemem POS. Dzięki temu obsługa zwrotu staje się częścią standardowej transakcji, a dane o kaucjach są spójne z raportami sprzedaży.
“Istotnym elementem całego procesu są rozliczenia między sklepami a operatorami systemu kaucyjnego. To właśnie od ich sprawności i transparentności zależy, czy detaliści będą w stanie utrzymać stabilność finansową przy dużej rotacji środków związanych z kaucjami. Rozwiązania umożliwiające cykliczne, nawet cotygodniowe rozliczenia, dają detalistom poczucie bezpieczeństwa i ograniczają ryzyko angażowania własnych środków. Przejrzystość i bieżący dostęp do danych w czasie rzeczywistym stają się w tym kontekście nieodzowne – zarówno z perspektywy biznesowej, jak i regulacyjnej” – mówi Michał Pląska, dyrektor operacyjny Centrum Innowacji Retail w COMP S.A.
W przypadku dużych sieci handlowych wyzwanie jest inne. Tu priorytetem jest zapewnienie komunikacji między recyklomatami a centralnymi systemami ERP (Enterprise Resource Planning), co pozwoli na zarządzanie danymi w skali całej organizacji – od stanu zapełnienia maszyn po analizę strumieni finansowych związanych z kaucjami.
Jednym z najbardziej wrażliwych punktów systemu kaucyjnego jest mechanizm rozliczeń między sklepami a wyznaczonymi operatorami. Detaliści, zwracając klientom kaucje, będą de facto kredytować system ze swoich bieżących środków.
Aby nie zachwiać płynnością finansową sklepów, kluczowa jest sprawność i częstotliwość zwrotu tych funduszy przez operatorów.
Nowoczesne platformy technologiczne oferują możliwość prowadzenia rozliczeń w cyklach tygodniowych, co minimalizuje ryzyko zamrażania gotówki przez detalistów.
Dostęp do danych w czasie rzeczywistym i pełna transparentność przepływów finansowych stają się w tym kontekście niezbędne nie tylko do zachowania stabilności biznesowej, ale także do spełnienia wymogów regulacyjnych.
Wdrożenie systemu to obowiązek, ale także element szerszego trendu gospodarki o obiegu zamkniętym. Sklepy, które efektywnie zintegrują nowe procesy, mogą zyskać w oczach konsumentów, budując wizerunek marki odpowiedzialnej i nowoczesnej.
Doświadczenia z wcześniejszych transformacji, takich jak proces fiskalizacji, pokazują, że polski rynek detaliczny ma potencjał do szybkiej adaptacji technologicznej. Najbliższe miesiące pokażą, jak ten potencjał zostanie wykorzystany w praktyce.
