Koronawirus może w ciągu następnych 5 lat kosztować globalną gospodarkę nawet 82 bln dolarów. Rządowe wsparcie przedsiębiorstw w czasie kryzysu związanego z pandemią osiągnęło rozmiary niespotykane w globalnej historii. Eksperci Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości w najnowszej edycji raportu „Monitoring trendów w innowacyjności” przyjrzeli się działaniom, które podjęły państwa na całym świecie, by zapobiec konsekwencjom kryzysu. Z raportu wynika, że w czasie pandemii niezbędne jest innowacyjne podejście firm. Podmioty wspierające przedsiębiorców duży potencjał widzą w startupach, powszechnej cyfryzacji i działaniach zgodnych ze zrównoważonym rozwojem.
To już 8. edycja raportu „Monitoring trendów w innowacyjności” przygotowanego przez PARP, w którym eksperci analizują najnowsze osiągnięcia w dziedzinie innowacji. W szczególności omawiane są kraje, których narodowe systemy innowacji (NSI) są uznawane za wysokorozwinięte, a funkcjonujące tam rozwiązania mogą stanowić inspirację dla działań w Polsce. Tegoroczna edycja poświęcona jest głównie działaniom wprowadzanym przez rządy wielu krajów w celu powstrzymania konsekwencji pandemii COVID-19. Według szacunków Univeristy of Cambridge, koronawirus może kosztować globalną gospodarkę nawet 82 bln dolarów w ciągu 5 lat. W raporcie opisano różnorodne formy wsparcia, które mają pomóc społeczeństwom w przetrwaniu nadchodzącej recesji.
Państwa doceniają potencjał startupów
W świadomości społecznej startupy to podmioty, które postrzegane są jako twórcy innowacji. – Kraje na całym świecie doceniają ich wkład w rozwój gospodarek i dlatego chętnie oferują im programy ratowania płynności. Popularne są również konkursy na tworzenie innowacji, przede wszystkim mogących sprostać wyzwaniom spowodowanych pandemią – mówi Paulina Zadura, dyrektor Departamentu Analiz i Strategii PARP. Wsparcie w wysokości 1 mld funtów oferuje startupom, które walczą z koronawirusem np. rząd Wielkiej Brytanii. Inwestycje będą miały formę pożyczek zamiennych, co oznacza, że jeśli nie zostaną spłacone, zamieniają się w kapitał własny spółki.
Specjalny program skierowany do startupów powstał również w Luksemburgu. Koncentruje się na opracowywaniu innowacyjnych produktów i usług opartych na technologii, mających na celu przezwyciężenie gospodarczych, zdrowotnych i społecznych skutków kryzysu związanego z pandemią COVID-19. Wyłonione projekty otrzymają wsparcie w wysokości 150 tys. euro.
Zrównoważony rozwój ważny nawet w czasie pandemii
Wiele państw zdecydowało się na bardziej horyzontalne podejście do innowacji w czasie pandemii. Równie ważne, co działania prozdrowotne, są obecnie kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem. ONZ definiuje to pojęcie jako odpowiedź na obecne potrzeby ludzi bez ograniczania przyszłym pokoleniom możliwości do zaspokojenia swoich potrzeb. Zrównoważony rozwój wymaga podjęcia wspólnego wysiłku w budowę odpornej na skutki katastrof przyszłości dla wszystkich ludzi na świecie oraz naszej planety. Dla jego osiągnięcia konieczna jest spójność trzech kluczowych elementów: wzrostu gospodarczego, inkluzji społecznej i ochrony środowiska.
Agencją, która odpowiada za zaspokojenie potrzeb wynikających z kryzysu COVID-19 w dziedzinie zdrowia, zmian klimatu, cyfryzacji, żywności, zrównoważonej energii, mobilności w mieście, produkcji i surowców, jest Europejski Instytut Innowacji i Technologii. Przedsiębiorcy mogą wziąć udział w kilku konkursach, które adresują potrzebę działania w myśl zrównoważonego rozwoju. Jednym z nich jest wsparcie projektów, które mogą stymulować tworzenie miejsc pracy, dobrobyt i „regenerację” gospodarczą w obszarze europejskiej gospodarki ekologicznej. Mnogość programów adresowanych do przedsiębiorców pokazuje, że nie można skupiać się tylko na obecnej sytuacji, a każde nasze działanie będzie mieć konsekwencje w przyszłości.
Krok ku cyfryzacji
Walka z następstwami pandemii często sprowadza się do promowania rozwiązań w zakresie cyfryzacji przedsiębiorstw czy aplikacji cyfrowych wychodzących naprzeciw wyzwaniom społecznym. Celem niektórych państw jest sprawienie, żeby MŚP stały się liderami rozwoju technologii informacyjno-komunikacyjnych. Chiny proponują przedsiębiorcom program, który koncentruje się na trzech konkretnych obszarach: chmura, e-commerce i obecność w sieci. Państwo zapewnia firmom wsparcie w czasie kryzysu COVID-19 w celu cyfryzacji najważniejszych sektorów, jak branża spożywcza czy sektor farmaceutyczny. Program zachęca dostawców usług i rozwiązań technologicznych do podejmowania współpracy z MŚP i pomocy w przejściu do cyfrowego świata. – Również polskie firmy mogą korzystać z podobnego wsparcia. Między innymi na ten cel przeznaczone są środki z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój. Wszystkie rozwiązania wspierające automatyzację procesów w firmie, pracę zdalną, wykorzystywanie rozwiązań chmurowych czy sztucznej inteligencji pomagają firmom zyskać przewagę konkurencyjną – mówi Paweł Chaber z PARP.
Równie ważne jest oferowanie profesjonalnego doradztwa w kwestiach digitalizacji modeli biznesowych. Pomoc skupia się głównie na pomocy w tworzeniu kanałów cyfrowych, wideo chatów, stron internetowych czy sklepów internetowych. Celem takich działań jest pomoc firmom w dotarciu do zróżnicowanych grup klientów. Popularne są również interaktywne sesje online i seminaria internetowe w tematyce wsparcia biznesów przez technologie.
Japoński przykład
Wszystkie powyższe działania aktywnie promuje Japonia, która w czasie obecnego kryzysu może być wzorem dla innych gospodarek. Rząd wyda ponad 830 mln euro w ciągu najbliższych pięciu lat na program, który obejmuje rozwój diagnostyki wczesnego wykrywania i zapobiegania chorobom, zrównoważone metody recyklingu odpadów, zrównoważoną produkcję żywności oraz rozwój komputerów kwantowych. W planach są również intensywne prace nad udoskonalaniem sztucznej inteligencji, a konkretnie stworzenie robota, który odzwierciedli człowieka i jego zdolności. Nowy, zorientowany na misję wysiłek Japonii odzwierciedla potrzebę sprostania największym wyzwaniom w kraju, takim jak populacja starzejąca się szybciej niż gdziekolwiek w rozwiniętym świecie.
Japonia nie bagatelizuje również problemu zmieniającego się klimatu. Kilka lat temu rząd podjął decyzję o oparciu gospodarki kraju na odnawialnych źródłach energii oraz wodorze. Celem koncepcji jest stworzenie społeczeństwa wodorowego, co w konsekwencji doprowadzi do zmniejszenia emisyjności gospodarki i uniezależnienie jej od paliw kopalnych. Co równie ważne, Japonia stanie się wtedy niezależna energetycznie.