Wraz z tarczą 4.0 wprowadzone zostaną dalsze zmiany związane z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2. Wprowadzona zostanie między innymi możliwość zawieszenia spłat kredytów dla konsumentów. Przedsiębiorcy będą mogli natomiast ubiegać się o dopłaty do spłaty kredytu. Celem ochrony polskich przedsiębiorstw o strategicznym znaczeniu dla Państwa, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uzyska większe kompetencje do kontroli przejęć dokonywanych z ich udziałem. Pracodawcy, zleceniodawcy i zamawiający będą mogli od wejścia w życie odpowiednich zapisów tarczy 4.0 wypowiedzieć umowę zakazu konkurencji byłemu pracownikowi, agentowi, czy też zleceniobiorcy. W prawie pracy umożliwione zostanie między innymi ograniczenie odpraw i odszkodowań za wypowiedzenie umowy o pracę, wysłanie pracownika na przymusowo na zaległy urlop, czy też przeprowadzenie masowych zwolnień w jednostkach sektora finansów publicznych.
Wakacje kredytowe
Rozwiązania zawarte w tarczy 4.0 odnoszą się do kredytów, których kredytobiorcą jest konsument, w tym kredytów hipotecznych. Kredytobiorcy, który po dniu 13 marca 2020 roku utracił pracę lub inne główne źródło dochodu. Jeśli kredyt wzięło wspólnie więcej osób, dla skorzystania z powyższego uprawnienia wystarczy spełnienie wymogu, przez któregokolwiek z kredytobiorców.
Bank na wniosek kredytobiorcy spełniającego wymagania musi zawiesić wykonywanie umowy kredytu na okres do trzech miesięcy. O tym, czy kredyt zawieszony zostanie na jeden, dwa albo trzy miesiące decyduje kredytobiorca. W czasie wakacji kredytowych kredytobiorca nie ma oczywiście obowiązku spłacania rat, oprócz tego, bank nie ma prawa do naliczania żadnych opłat, czy odsetek. W trakcie wakacji kredytowych kredytobiorca ponosi jedynie opłaty z tytułu ubezpieczeń powiązanych z zawieszonym kredytem. Opłacanie składek na ubezpieczenie pozwala utrzymać wobec kredytobiorcy ciągłość ochrony ubezpieczeniowej.
Kredytobiorca będący stroną wielu umów kredytowych może zawiesić tylko jeden kredyt danego rodzaju (np. jeden kredyt konsumencki i jeden kredyt hipoteczny). Do kredytobiorcy należy decyzja, która umowa kredytu ma zostać zawieszona. Jeśli przed wejściem w życie nowych rozwiązań tarczy 4.0 kredytobiorca skorzystał już z oferty zawieszenia kredytu proponowanej przez bank, z chwilą złożenia wniosku o zawieszenie na podstawie ustawy, wcześniejsza prolongata przestaje zostaje przerwana.
Wniosek o zawieszenie kredytu składany będzie na trwałym nośniku (na piśmie, w wiadomości e-mail i in.) do banku, w którym zawarta jest umowa kredytu. Bank ma 14 dni na potwierdzenie otrzymania wniosku, także na trwałym nośniku informacji. W potwierdzeniu bank jest zobowiązany wskazać okres, na który zawieszony zostaje kredyt oraz wysokość opłat z tytułu ubezpieczenia należnych za okres zawieszenia. Brak potwierdzenia ze strony banku nie wpływa na zawieszenie umowy kredytu. Umowa zostaje zawieszona z chwilą doręczenia wniosku. Okres zawieszenia stosownie wydłuża okres spłacania kredytu.
Kontrola UOKiK nad przejęciami
Celem ochrony polskiej gospodarki, UOKiK dokładniej przypilnuje inwestycji i przejęć w których uczestniczy osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego lub podmiot, który nie posiada i nie posiadał siedziby na terytorium Unii Europejskiej od co najmniej dwóch lat. Uzasadnienia dla takiej kontroli ze strony UOKiK należy szukać w potencjalnie dobrych warunkach do dokonania przejęć strategicznych polskich przedsiębiorstw „z okazji” trudnej sytuacji gospodarczej.
Nie wszystkie jednak spółki będą podlegały ochronie UOKiK. Obejmuje ona przedsiębiorstwa, których przedmiot działalności odgrywa szczególną rolę dla porządku, bezpieczeństwa i zdrowia publicznego. Chodzi tu przede wszystkim o spółki, których przedmiot działalności wiąże się między innymi z energetyką, zaopatrzeniem w wodę, działalnością szpitali, telekomunikacji i in.
Inwestycjami kontrolowanymi przez UOKiK będą działania mające na celu objęcie znacznego uczestnictwa lub nabycie dominacji w podmiocie podlegającym ochronie. Podmiot, który osiągnął lub zamierza osiągnąć objęcie znacznego uczestnictwa lub nabycie dominacji zobowiązany będzie do zgłoszenia tego faktu Prezesowi UOKiK. Prezesowi Urzędu będzie przysługiwało prawo do zgłoszenia sprzeciwu wobec inwestycji.
W przypadku, w którym inwestycja nie będzie budziła wątpliwości Prezesa OUKiK względem bezpieczeństwa, porządku i zdrowia publicznego, wyda on decyzję o braku sprzeciwu wobec inwestycji. W przeciwnym razie, jeśli sytuacja będzie wymagał dokładniejszego sprawdzenia, zostanie wszczęte postępowanie kontrolne, a w razie jego negatywnego wyniku, zostanie zgłoszony sprzeciw Prezesa Urzędu.
Inwestycja dokonana bez zgłoszenia lub pomimo sprzeciwu Prezesa UOKiK będzie na mocy tarczy 4.0 nieważna, a podmiot, który się takiej inwestycji podejmie będzie mogła grozić kara grzywny do wysokości 50 milionów złotych albo kara pobawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5 albo obie te kary łącznie.
Zmiany w prawie pracy
W nowej tarczy uregulowana zostanie kwestia pracy zdalnej pracowników. Uregulowanie tej kwestii powinno przynieść korzyści zarówno pracownikom, jak i pracodawcom. Po pierwsze, możliwość oddelegowania pracownika do pracy zdalnej jest dostępna, jeżeli pracownik ma umiejętności oraz możliwości techniczne i lokalowe do wykonywania pracy zdalnej. Niezbędne środki, materiały, jak i obsługę logistyczną ma w takiej sytuacji obowiązek zapewnić pracodawca. Po stronie pracownika będzie natomiast leżało skrupulatne sporządzanie na polecenie pracodawcy ewidencji pracy uwzględniającej czynności podejmowane w pracy przez pracownika, jak również ich datę i godzinę. Pracodawca odpowiadał będzie także za bezpieczeństwo i higienę pracy w zakresie związanym z zapewnionymi przez siebie środkami.
Tarcza 4.0 przewiduje nowe uprawnienia pracodawców, uzależnione od powstania u pracodawcy istotnego wzrostu obciążenia funduszu wynagrodzeń u pracodawcy. W takim przypadku pracodawca nabędzie uprawnienie do zastosowania obniżonego o 20% wymiaru czasu pracy i wprowadzenia przestoju ekonomicznego również w przypadku w którym pracodawca nie będzie ubiegał się o dofinansowania na podstawie dotychczasowego art. 15g Tarczy. Oprócz tego, pracodawca będzie mógł wysłać pracownika przymusowo na zaległy urlop. Ponadto, w przypadku spełnienia powyższej przesłanki lub wystąpienia spadku obrotów uprawniającego do ubiegania się o dofinansowanie, wysokość odprawy, odszkodowania lub innego świadczenia pieniężnego wypłacanego przez tego pracodawcę pracownikowi w związku z rozwiązaniem umowy o pracę nie będzie mogła przekroczyć dziesięciokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę. W razie spełnienia któregokolwiek z wymogów, pracodawca będzie mógł także zawiesić obowiązki: tworzenia lub funkcjonowania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, dokonywania odpisu podstawowego oraz wypłaty świadczeń urlopowych.
Wypowiedzenie umów o zakazie konkurencji
Pracodawca, zleceniodawca i zamawiający, który zawarł z pracownikiem, zleceniobiorcą, agentem lub wykonawcą umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku zatrudnienia będzie mógł ją w czasie epidemii wypowiedzieć z zachowaniem siedmiodniowego okresu wypowiedzenia. Uprawnienie to przysługuje wyłącznie stronie, na rzecz której ustanowiono zakaz konkurencji. Umowy tej nie może wypowiedzieć były pracownik, zleceniobiorca, agent, czy wykonawca. Uprawnienie to ma pomóc przedsiębiorcom w ich sytuacji ekonomicznej. Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku między podmiotami często wymaga wypłacania przez stronę na rzecz której ustanowiono zakaz konkurencji odszkodowania stronie zobowiązanej (taki też obowiązek istnieje często pomimo licznego pomijania tego ograniczenia przez strony na niekorzyść zatrudnionych). Dzięki nowemu unormowaniu, pracodawca, zleceniodawca, zamawiający będzie mógł zrewidować faktyczną potrzebę utrzymywania zakazu konkurencji wobec danej osoby i ewentualnie zakończyć umowę o zakazie, zwalniając się w ten sposób z obowiązku wypłacania odszkodowania.