Patrząc na historię postępu technologicznego, można dojść do wniosku, że każda rewolucja — od silnika parowego po internet — przekształcała sposób, w jaki ludzie pracują, i redefiniowała strukturę zatrudnienia. Generatywna sztuczna inteligencja (GenAI) nie jest wyjątkiem. Ale tym razem zmiana następuje szybciej i sięga głębiej – aż do fundamentów organizacji.
Nowe badanie przygotowane przez Cognizant we współpracy z Oxford Economics pokazuje, że do 2032 roku aż 90% zawodów zostanie w jakiś sposób dotkniętych przez generatywną AI, a ponad połowa (52%) ulegnie znaczącym zmianom. Co więcej, potencjał wzrostu produktywności dla samej gospodarki USA wynosi nawet 1 bilion dolarów rocznie. To dobra wiadomość – ale również poważne wyzwanie dla liderów HR i zarządów.
Od automatyzacji zadań do przebudowy struktur
Automatyzacja zadań przez AI to nie tylko oszczędność czasu. To zmiana charakteru całych ról zawodowych. Analitycy Cognizanta przeanalizowali ponad 18 000 zadań i 1 000 zawodów na podstawie amerykańskiej bazy O*NET. W efekcie opracowali tzw. „wynik ekspozycji” – wskaźnik pokazujący, jaka część danej roli może zostać zautomatyzowana lub wspomagana przez AI do 2032 roku.
Z analizy wyłania się klarowny wniosek: AI nie uderzy równomiernie we wszystkie poziomy organizacji. Jej wpływ będzie największy na zadania powtarzalne, rutynowe, najczęściej przypisane do ról juniorskich i operacyjnych. A to oznacza jedno – klasyczna piramida talentów zacznie się deformować.
Piramida się przesuwa
Dotychczasowa struktura zespołów przypominała piramidę – z szeroką podstawą pracowników niższego szczebla i wąskim szczytem ekspertów oraz menedżerów. GenAI zmienia te proporcje:
- Węższa podstawa – mniej potrzeby na manualne wsparcie i rolę entry-level w działach takich jak obsługa klienta, księgowość, czy analiza danych.
- Szybsze ścieżki awansu – AI pozwala pracownikom na szybkie zdobywanie nowych kompetencji i przechodzenie do bardziej złożonych ról
- Szerszy środek – organizacje będą potrzebować więcej specjalistów „średniego szczebla” – analityków, integratorów systemów, trenerów modeli AI.
- Nowy szczyt – rośnie wartość kompetencji, których AI nie potrafi powielić: podejmowanie decyzji, osąd, weryfikacja wyników, odpowiedzialność.
Krótko mówiąc – zamiast klasycznej piramidy, organizacje zaczną przypominać romb lub klepsydrę.
Co z tym zrobić? Cztery typy ról i cztery strategie
Raport Cognizanta proponuje ramy działania, które opierają się na podziale ról zawodowych według wpływu AI:
- Niezmienione – role z niską ekspozycją na AI. Strategia: stabilność, rozwój ekspercki.
- Wzmocnione – role, w których AI wspomaga codzienne zadania. Strategia: szkolenia i produktywność.
- Przekształcone – zmienia się zestaw zadań i wymaganych kompetencji. Strategia: przekwalifikowanie.
- Zautomatyzowane – AI może przejąć większość zadań. Strategia: przebudowa stanowisk lub redystrybucja zasobów.
Ważne: tylko 2% badanych liderów planuje zwolnienia w wyniku wdrożenia GenAI. Zamiast tego:
- 60% chce przekwalifikować pracowników do nowych ról,
- 32% planuje zwiększyć ich produktywność przez szkolenia z AI,
- 23% wdraża programy mentorskie i wsparcia adaptacyjnego.
AI nie zabiera pracy?
Liderzy, którzy potraktują GenAI jako narzędzie do rozwoju talentów, a nie tylko źródło oszczędności, mogą zyskać strategiczną przewagę. Kluczem będzie nie tylko zrozumienie, jakie zadania może przejąć sztuczna inteligencja, ale także co wciąż pozostanie wyłącznie domeną ludzi.
Transformacja piramidy talentów już się rozpoczęła. Pytanie nie brzmi „czy”, tylko „jak szybko twoja organizacja się do niej dostosuje”.
