Departament Handlu Stanów Zjednoczonych ogłosił we wtorek dodanie dwóch europejskich firm zajmujących się oprogramowaniem szpiegującym do swojej czarnej listy eksportu technologii. Podmioty na tej liście, zgodnie z zarządzeniem, rozwijają narzędzia nadzoru uznane za zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego USA oraz prywatności i integralności osób i organizacji na całym świecie.
Firmy, które objęte zostały tymi sankcjami, to Intellexa S.A. z siedzibą w Grecji oraz Cytrox z siedzibą na Węgrzech. Wszystko wskazuje na to, że narzędzia te są regularnie wykorzystywane do represji politycznych oraz innych naruszeń praw człowieka, w tym do szpiegowania dziennikarzy i zastraszania dysydentów politycznych.
Intellexa i Cytrox są powiązane z oprogramowaniem szpiegującym o nazwie Predator. Według zgłoszeń, użycie tego oprogramowania w Grecji przyspieszyło rezygnację w zeszłym roku dwóch najwyższych urzędników państwowych, w tym dyrektora wywiadu krajowego. Dodatkowo, sankcje objęły podmioty powiązane w Irlandii i Macedonii.
Komercyjne firmy szpiegujące, które już znajdują się na tak zwanej liście podmiotów Departamentu Handlu, co w praktyce oznacza zakaz prowadzenia z nimi interesów przez amerykańskie firmy, obejmują izraelską Grupę NSO – twórcę znacznie lepiej znanego oprogramowania szpiegującego Pegasus. Grupa NSO została dodana do listy w listopadzie 2021 roku.
Mimo że dokładne relacje biznesowe między Intellexa i Cytrox są niejasne, i Departament Handlu nie dostarczył na ten temat szczegółów, wtorkowe decyzje są wynikiem zarządzenia wykonawczego Białego Domu z marca, które uznało niekontrolowane rozprzestrzenianie się najemnych programów szpiegujących za zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego.
Ponadto, badania przeprowadzone przez Citizen Lab Uniwersytetu w Toronto wykazały, że oprogramowanie szpiegujące Predator zostało odkryte na iPhonie egipskiego dysydenta na wygnaniu. Współpracując z Facebookiem, Citizen Lab odkrył, że Cytrox miał klientów w takich krajach jak Armenia, Grecja, Indonezja, Madagaskar, Oman, Arabia Saudyjska i Serbia.
Cytrox jest częścią tzw. “mrocznego sojuszu” firm pod parasolem Intellexa, który powstał w 2019 roku w celu konkurowania z NSO Group. Założycielem Intellexa był były izraelski oficer wojskowy Tal Dilian, którego komentarz na ten temat nie jest jeszcze dostępny.
Decyzje te pokazują, że rząd Stanów Zjednoczonych coraz bardziej koncentruje się na kontroli rosnącej ilości komercyjnych narzędzi szpiegujących. Bez wątpienia, jest to ważny krok w kierunku zwiększenia ochrony prywatności i bezpieczeństwa na całym świecie.