Dzisiaj o godzinie 10 rozpoczęło się przesłuchanie Michała Kanownika, Prezesa ZIPSEE “Cyfrowa Polska” w sprawie wyłudzeń podatku VAT. Kanownik zeznawał w charakterze świadka, a przesłuchanie prowadziła komisja śledcza ds. VAT z Marcinem Horałą na czele.
Jako Prezes Związku Importerów i Producentów Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego Branży RTV i IT, Michał Kanownik został zapytany w pierwszej kolejności o wyłudzenia VAT na sprzęcie elektronicznym i skalę tego zjawiska. Warto zaznaczyć, że branża reprezentowana przez Kanownika jest wykorzystywana do wyłudzeń przez przestępców ze względu na specyfikę działania w niej. Prezes wskazał wówczas, że problem wyłudzeń dotyczy nie tylko rynku polskiego, ale jest obecny w całej Europie, a nasilił się tym bardziej, gdy w Niemczech wprowadzono mechanizm odwrotnego obciążenia. Jako moment wystąpienia tego zjawiska na szerszą skalę na rynku polskim wskazał przełom lat 2011 i 2012.
Zdaniem świadka, w roku 2013 skala zjawiska była tak duża, że uczciwe firmy straciły możliwość konkurowania z podmiotami, które podejmowały się wyłudzeń. Michał Kanownik podkreślił, że szczególnie dotyczyło to telefonów komórkowych i w związku z tym pod koniec 2013 roku ZIPSEE wystąpił do Ministerstwa Finansów o rozpatrzenie możliwości legislacyjnych i podjęcie stosownych działań w celu zapobiegania oszustwom podatkowym.
Zajęliśmy się tematem VAT odkąd, jak to firmy określiły, nie dało się już konkurować z tym procederem. Ilość ofert na rynku była tak ogromna, że normalne handlowanie telefonami komórkowymi stało się po prostu niemożliwe – stwierdził Michał Kanownik.
Podczas przesłuchania Michał Kanownik wskazał, że raport, jaki został przygotowany przez reprezentowany przez niego Związek, wykazywał prawie 2 mld zł wyłudzonego zwrotu podatku VAT w 2013 roku tylko na telefonach komórkowych. Dodał również, że gdyby zmierzyć skalę tego zjawiska w całej branży, biorąc pod uwagę także inne grupy produktów, wówczas kwota ta mogłaby być znacznie wyższa.
W styczniu 2014 roku doszło do spotkania reprezentantów Związku z przedstawicielami Ministerstwa Finansów. Wówczas resort, zdaniem Michała Kanownika, nalegał na to, żeby to ZIPSEE podał szacowaną wartość wyłudzeń zwrotu podatku VAT. Jednak gdy raport został przedstawiony w marcu 2014 roku, resort zareagował “dość wstrzemięźliwie”.
Świadek zeznał, że reprezentowana przez niego branża była zaskoczona i negatywnie odniosła się do faktu, iż odwrócony VAT na telefony komórkowe wszedł w życie dopiero 1 lipca 2015 roku, a nie trzy miesiące wcześniej.
Kiedy pojawiła się informacja, że w 2015 roku będzie mechanizm VAT odwróconego, który de facto zamyka możliwość wyłudzenia VAT na tych produktach – skala rozbieżności między importem a eksportem telefonów komórkowych radykalnie spadła. Gdy jednak pojawiła się w mediach informacja, że będzie opóźnienie o kolejne trzy miesiące, był natychmiastowy pik do góry – powiedział Michał Kanownik.
Prezes ZIPSEE przyznał, że po wprowadzeniu zmian, już w ciągu pierwszego miesiąca znacznie spadła liczba przestępstw związanych z fikcyjnymi transakcjami, ale nie był to koniec oszustw, ponieważ przestępcy przerzucili się na inne produkty.
Kanownik był również pytany o kontrole w firmach zrzeszonych w ZIPSEE. Stwierdził, że praktycznie wszystkie podmioty należące do ZIPSEE były kontrolowane pod kątem wyłudzenia zwrotu podatku VAT, szczególnie zaś firmy dystrybucyjne, a cała sprawa związana z oszustwami podatkowymi miała negatywny wpływ na branżę.
Ministerstwo Finansów to nie jedyna instytucja, która została zaalarmowana o oszustwach. Związek powiadomił również Komitet Stały Rady Ministrów, ministra Janusza Piechocińskiego i resort gospodarki.
Komisja śledcza ds. VAT powołana została na początku lipca 2018 roku, a do jej zadań należy badanie i ocena prawidłowości działań rządu związanych z podatkiem VAT i akcyzą w okresie od grudnia 2007 r. do listopada 2015 r.