Użytkownicy czekają na rozwiązania, które w prosty sposób umożliwiają weryfikację tożsamości online, są honorowane jednocześnie przez administrację publiczną i biznes oraz można z nich korzystać we wszystkich krajach UE. Cyfrowe dokumenty tożsamości spełniają te wymogi i zdaniem ekspertów Authologic z czasem wyprą popularną dziś weryfikację biometryczną.
Rynek weryfikacji tożsamości rośnie w dwucyfrowym tempie. W 2021 r. osiągnął wartość 8,5 mld dolarów. Do końca dekady zwiększy się czterokrotnie – podaje w raporcie “Identity Verification Market” firma Straits Research. Rozwiązania wykorzystujące biometrię stanowią obecnie ok. 70 proc. przychodów rynku. Chociaż to wciąż najbardziej rozpowszechniona metoda weryfikacji tożsamości – nie spełnia rosnących oczekiwań rynku.
– Wideoweryfikacja czy selfie to technologie, które mają dwie znaczące wady: koszt i czas weryfikacji, który wynosi zwykle kilka minut. Rynek czeka systemowa zmiana, która polega na wykorzystaniu dokumentów cyfrowych, które mają postać cyfrowego portfela zapisanego w smartfonie – mówi Jarosław Sygitowicz, współtwórca Authologic, platformy agregującej i koordynującej różne metody weryfikacji tożsamości. – Wyzwaniem jest zastąpienie obecnych, opartych głównie na biometrii systemów cyfrowej tożsamości nowszymi rozwiązaniami. Cyfrowe ID czy Bank ID już dzisiaj są dużo lepsze i tańsze we wdrożeniu niż weryfikacja biometryczna, więc pytanie nie brzmi czy z nich korzystać, tylko jak to zacząć robić? Sytuacja rynku weryfikacji online przypomina trochę rynek płatności gotówkowych i bezgotówkowych – wiemy, że wygodnie jest płacić kartą, ale nadal niemal połowa transakcji w sklepach to gotówka. Podobnie z weryfikacją tożsamości. Choć lepiej, by klienci korzystali z cyfrowych ID, muszą nadal mieć wybór.
Authologic od dwóch lat rozwija inteligentny system obniżający koszty procedur KYC (poznaj swojego klienta) i podnoszący satysfakcję klientów, poprzez zapewnienie wszystkich możliwych metod weryfikacji w jednym miejscu, w tym tych cyfrowych, które są szybsze (trwają ok. 30 sek zamiast 3 min) i nie wymagają ręcznej weryfikacji.
Wszystkie potrzeby, jedno rozwiązanie
Zakres potrzeb związanych z weryfikacją tożsamości wychodzi poza uwierzytelnianie online i podpisy elektroniczne stosowane w kontaktach z administracją rządową czy biznesem. Dziś konieczne staje się udostępnianie danych w ramach różnych ekosystemów, ponieważ zacierają się granice między “obywatelem”, “konsumentem”, “pacjentem”, “studentem” czy innymi domenami tożsamości – zwraca uwagę w raporcie “Top Trends in Government for 2022: Digital Identity Ecosystems” Gartner.
– Z cyfrową weryfikacją tożsamości będziemy stykać się co krok, biorąc pod uwagę szybki rozwój inteligentnej infrastruktury w miastach, lotniskach czy cyfrowego dostępu do usług. Dziś nie chodzi już tylko o potwierdzenie samej tożsamości osoby – mówi Jarosław Sygitowicz z Authologic. – Coraz częściej pojawiają się potrzeby związane z potwierdzeniem konkretnej cechy lub tzw. atrybutu tożsamości, jak wiek, płeć, narodowość, stan cywilny, informacje o członkach rodziny. Ale także danych finansowych i firmowych, posiadanych licencji, faktu posiadania prawa jazdy, certyfikatów, posiadanych dyplomów ukończenia szkoły czy studiów, pozwoleń, pełnomocnictwa, kwalifikacji zawodowych. Odpowiedzią na te potrzeby jest właśnie portfel tożsamości.
Dzięki cyfrowej tożsamości można będzie ubiegać się o przyjęcie na studia w innym kraju, wynająć mieszkanie, wypożyczyć auto, zameldować się w hotelu, otworzyć konto bankowe lub kupić biletu na transport publiczny. Co ważne, każda operacja będzie odbywać się przy jednoczesnym poszanowaniu zasady minimalizacji danych. Z portfela korzystać będzie można dobrowolnie, aby uwierzytelnić się na popularnych platformach internetowych lub w celu udowodnienia wieku. Portfel działa również w trybie offline, co jest ważne dla sprawnego kontaktu ze służbą zdrowia.
Pandemiczny skok w przyszłość
Pandemia przyspieszyła rozwój usług zdalnego potwierdzania tożsamości, czego dobitny dowód mamy w Polsce. W 2018 r. z Profilu Zaufanego korzystało 1,3 mln osób, dziś 14 mln. Liczba użytkowników aplikacji mObywatel, w której poza informacjami o dokumentach można przechowywać certyfikat covidowy czy e-recepty, w ciągu dwóch lat wzrosła z 776 tys. do około 8 mln.
W ślad za rozwojem popularnych cyfrowych portfeli takich jak Apple Wallet czy Google Wallet – gdzie oprócz kart bankowych można przechowywać karty lojalnościowe, karty pokładowe, itp – podążają nowe rozwiązania oferujące cyfrowe portfele tożsamości, dając obywatelom kontrolę nad ich tożsamością. Mają one umożliwiać zgodę na selektywne udostępnianie danych o tożsamości lub umożliwią udowodnienie pełnoletności użytkownika, bez ujawniania jego danych osobowych (jako tzw. dowód z zerową wiedzą, czyli w ramach procedury kryptograficznej, w której jedna ze stron potrafi udowodnić drugiej, że dysponuje pewną informacją, bez jej ujawniania).
Warto dodać, że również rosnąca popularność portfeli krypto wpływa na zainteresowanie cyfrowym ID. Dziś to jeden z najważniejszych trendów, który sprawia, że lokalne usługi finansowe stają się globalne.
Cyfrowa tożsamość do wielokrotnego użytku
W UE kwestie weryfikacji tożsamości reguluje wydane w 2014 r. przez Parlament Europejski rozporządzenie eIDAS (electronic IDentification, Authentication and Trust Services). Obecnie trwają pracę nad eIDAS2 – Unia Europejska dąży do wprowadzenia oficjalnych portfeli tożsamości, z których obywatele mogliby korzystać zarówno w kontaktach z sektorem prywatnym, jak i publicznym.
Celem wdrożenia Europejskiego Portfela Tożsamości Cyfrowej (European Digital Identity Wallet) jest umożliwienie bezpiecznej identyfikacji posiadacza na terenie całej Unii. Portfel ma zapewnić możliwość cyfrowej identyfikacji, a także uwierzytelniania online i offline, w tym podpisywanie za pomocą kwalifikowanego podpisu elektronicznego.
Do 2023 r. co najmniej 80 proc. usług publicznych wymagających uwierzytelnienia tożsamości będzie umożliwiać to za pośrednictwem różnych dostawców tożsamości cyfrowych. Co więcej, do 2024 r. co najmniej jedna trzecia rządów krajowych i połowa stanów USA umożliwi obywatelom korzystanie z mobilnych portfeli tożsamości – wynika z analizy “Top Trends in Government for 2022: Digital Identity Ecosystems”, przygotowanej przez Gartnera.
– W ślad za rozwojem rynku weryfikacji online należy liczyć się ze wzrostem liczby oszustw związanych z kradzieżą tożsamością, włamaniami do baz i wyciekiem danych. Dlatego w sytuacjach, gdy chodzi o wykrywanie nieprawidłowości, ale też lepszą automatyzację procesów biznesowych, zdalną weryfikację klientów czy zgodność z procesami KYC/AML najlepiej sprawdzają się rozwiązania o charakterze niebiometrycznym, czyli opartym właśnie o cyfrowe dokumenty – wyjaśnia Jarosław Sygitowicz, ekspert Authologic.