Rozwój w nauce, biznesie i społeczeństwie wymaga mistrzowskich zdolności współpracy i adaptacji. Wiele optymalnych wzorców możemy odnaleźć w przyrodzie. Jednym z najbardziej zaawansowanych przykładów współpracy i adaptacji jest ten, który widzimy, gdy w jesiennym lesie zbieramy grzyby.
W Polsce, tak jak w naturze, współpraca jest niezbędna do dalszego rozwoju w szybko zmieniającym się środowisku technologicznym i biznesowym. W ostatnich latach wielu polskich ekspertów okazało się kluczowymi postaciami w obszarze innowacji, szczególnie w sektorze sztucznej inteligencji (AI). Jak pokazują liczne raporty, w tym „State of Polish AI”, globalne korporacje wyławiają polskich specjalistów z tej dziedziny. Dla Polski korzystniejszą sytuacją jest, gdy korporacje lokują swoje centra badawczo-rozwojowe (B+R) na terenie naszego kraju.
Dalszy rozwój i sukces polskiej gospodarki wymaga nie tylko zaawansowanych technologii, ale także ścisłej współpracy pomiędzy IT, biznesem i naukami społecznymi. Wzrost automatyzacji i cyfryzacji jest kluczowy w obliczu wyzwań demograficznych, takich jak starzenie się społeczeństwa. Zjawisko „srebrnego tsunami” wskazuje na konieczność adaptacji rynku pracy poprzez wdrażanie nowych technologii oraz efektywną współpracę na poziomie przedsiębiorstw, instytucji naukowych i społecznych.
Jak pokazują raporty, polska gospodarka wyczerpała już proste rezerwy rozwojowe i stoi przed nowymi wyzwaniami. Przedsiębiorczość i pomysłowość Polaków, choć są istotnym kapitałem, potrzebują wsparcia w postaci lepszych warunków dla innowacji, większych inwestycji w badania i rozwój oraz odpowiednich ram prawnych. Przyszły rozwój będzie możliwy tylko dzięki współpracy między – biznesem, nauką i technologią. Teraz już tylko takie podejście może stanowić fundament długofalowego wzrostu.
Najbardziej palącym celem rozwoju w oczach Polaków są kwestie związane ze złym stanem systemu ochrony zdrowia. Według ostatnich badań, aż 81% respondentów wskazuje zbyt długie kolejki do lekarza i szpitala jako jedno z wyzwań, przed którymi stoi Polska.
Sektor ochrony zdrowia jak w soczewce ukazuje zarówno potrzeby jak i potencjał współpracy praktyków i naukowców. Powstało wiele artykułów, raportów, strategii, „koalicji na rzecz”, grup roboczych, odbyło się dużo konferencji, paneli i debat. Można uznać, że stan obecny sektora ochrony zdrowia w Polsce jest dobrze zdiagnozowany. Jedną z najnowszych analiz ukazującą konsens środowiska medycznego opublikowano po debacie „VIII Kongresu Wizja Zdrowia – Diagnoza i Przyszłość – Foresight Medyczny” – kluczowe wnioski ujęto w tabeli poniżej.
| Stan obecny | Stan docelowy |
|---|---|
| Niska dostępność zasobów ludzkich i nadmierne obciążenie pracą. | Optymalizacja zatrudnienia i obciążenia pracą, z większym wsparciem kadrowym. |
| Brak odpowiedniego wsparcia psychologicznego, mobbing. | Stałe wsparcie psychologiczne dla medyków i skuteczne mechanizmy zapobiegania mobbingowi. |
| Niedoskonałości systemowe, np. nieefektywna organizacja pracy. | Zautomatyzowane systemy zarządzania pracą i koordynacji działań w placówkach medycznych. |
| Zła organizacja dyżurów, która wpływa na jakość pracy i zdrowie lekarzy. | Elastyczne i bardziej racjonalne planowanie dyżurów, zapewniające odpowiedni odpoczynek. |
| Niewystarczające wynagrodzenia w stosunku do wykonywanej pracy. | Odpowiednie wynagrodzenia i świadczenia adekwatne do obciążenia pracą i odpowiedzialności. |
| Brak inwestycji w nowe technologie, które mogłyby wspierać codzienną pracę. | Wprowadzenie nowoczesnych narzędzi cyfrowych, automatyzacji i technologii wspierających medycynę. |
Elementarne pytanie: jak ze stanu obecnego przejść do docelowego?, dotąd nie znajduje praktycznej i skutecznej odpowiedzi. Obserwujemy to oczekując na badania u specjalisty.
W wielu obszarach gospodarki zadania pracochłonne opłaca się automatyzować. Fala transformacji cyfrowej przetoczyła się przez różnorodne dziedziny biznesu i ostatnio dociera także do ochrony zdrowia. Główną wytyczną w przypadku medycyny jest bezpieczeństwo pacjentów. Stawia to bardzo wysoko wymagania dotyczące jakości proponowanych rozwiązań. Wymaganiom takim sprostać mogą rozwiązania wypracowane przez polskich naukowców.
Kolejne etapy jakie trzeba przejść na drodze do komercjalizacji dobrze identyfikuje skala TRL (Technology Readiness Level). Ten dziewięciostopniowy system oceny dojrzałości technologicznej produktu lub rozwiązania został opracowany przez NASA i jest szeroko stosowany w różnych branżach, w tym w medycynie cyfrowej. Zaczynając od wstępnych badań koncepcyjnych (TRL 1-3), przez walidację i prototypowanie (TRL 4-6), aż po pełną implementację w środowisku operacyjnym (TRL 7-9). Każde innowacyjne rozwiązanie w medycynie musi przejść skomplikowaną i wieloetapową drogę. W przypadku ochrony zdrowia ta ścieżka wymaga współpracy pomiędzy środowiskiem medycznym a naukowcami STEM.
Podobnie jak mikoryza w ekosystemie leśnym, współpraca między różnymi środowiskami – medycznym, akademickim i technologicznym – jest kluczowa dla rozwoju innowacji w medycynie cyfrowej. John Nash, noblista z 1994 roku, podkreśla, że najlepsze wyniki osiąga się wtedy, gdy każda ze stron działa zarówno w swoim własnym interesie, jak i w interesie grupy. Właśnie takie podejście, nazywane równowagą Nasha, jest konieczne, aby osiągnąć sukces w obszarze medycyny cyfrowej.
Centrum Innowacji dla Medycyny Cyfrowej (CIMC) w OPI, prowadzi obecnie badanie, które ma na celu zidentyfikowanie potrzeb i potencjału współpracy między środowiskiem medycznym a naukowcami z dziedzin STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics). Badanie to jest realizowane we współpracy z Agencją Badań Medycznych (ABM) i obejmie Regionalne Centra Medycyny Cyfrowej w Polsce. Celem badania jest odpowiedź na kluczowe pytania: jakie są realne potrzeby współpracy?, jakie bariery napotykają obie strony? i jak można je skutecznie przezwyciężyć?
Dzięki tej współpracy możliwe będzie lepsze zrozumienie, jakie obszary medycyny cyfrowej wymagają szczególnego wsparcia technologicznego oraz które rozwiązania mogą najszybciej przejść przez wszystkie etapy rozwoju – od koncepcji (TRL 1-3), aż po implementację w codziennej praktyce klinicznej (TRL 7-9). Proces ten, podobnie jak w przyrodzie, wymaga wzajemnego wsparcia, ujednoliconych standardów i ciągłej wymiany wiedzy między ekspertami z różnych dziedzin.
Wyniki tego badania będą miały wpływ na kształtowanie przyszłych innowacji w ochronie zdrowia, pomagając wypracować modele współpracy, które w sposób efektywny będą wspierać wprowadzanie nowych technologii medycznych, przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa pacjentów i wysokich standardów opieki zdrowotnej.
Spacerując po jesiennym lesie warto pomyśleć o potencjale współpracy, spoglądając na majestatyczne sylwetki drzew i dorodne grzyby oraz ich wzajemną współzależność od siebie.
Przeczytaj więcej artykułów ekspertów Ośrodka Przetwarzania Informacji – Państwowego Instytutu Badawczego:
– “Cyfrowe technologie w humanistyce” autorstwa Sylwii Banaszkiewicz
– “Naukowcy w centrum uwagi. Jak UX wspiera sektor nauki i szkolnictwa wyższego” autorstwa Waldemara Więckowskiego
– “W pogoni za rynkiem pracy – mikropoświadczenia nowym kierunkiem w szkolnictwie wyższym” autorstwa dr Anny Łobodzińskiej
– “Rewolucja AI ma twarz LLM-ów” autorstwa dr inż. Marka Kozłowskiego
– “IT w sektorze publicznym. Wyzwania i możliwości” oraz “Lean IT drogą do efektywności w erze cyfrowej?” autorstwa Anny Piry
