Sztuczna inteligencja (AI) zdobywa coraz większy wpływ na różne sektory gospodarki, w tym również na branżę księgowa. W Polsce zawód księgowego wykonuje około 400 tys. osób, a przewidywania dotyczące trendów wzrostowych w tej branży wskazują na jej dalszy rozwój. Pytanie brzmi, czy sztuczna inteligencja może znacząco wpłynąć na sposób prowadzenia księgowości i czy firmy będą zastępować ludzi tańszą oraz dostępną 24 godziny na dobę technologią.
Tempo rozwoju technologicznego, którego doświadczamy, jest większe niż kiedykolwiek wcześniej. Eksperci przekonują, że światowa gospodarka będzie musiała zmierzyć się z gwałtownym szokiem, wywołanym m.in. przez rozwój sztucznej inteligencji. Według szacunków firmy McKinsey & Company, wartość globalnego rynku sztucznej inteligencji wzrośnie do 1,3 bln dolarów do 2030 roku.
Szczególnie wiele kontrowersji budzi ChatGPT, dzieło OpenAI, które błyskawicznie zyskało popularność. W przestrzeni publicznej po raz kolejny pojawia się temat zastępowania ludzi technologiami, które mogą okazać się tańsze, szybsze i bardziej niezawodne.
Historia pokazuje, że obawy związane z wyparciem księgowych przez komputerowe oprogramowanie już się pojawiały. W 1985 r., kiedy na rynku zadebiutował Microsoft Excel, rozbudowane arkusze kalkulacyjne i zautomatyzowane formuły zdawały się zastępować księgową, doradcę czy nawet kalkulator. Stało się jednak odwrotnie – wdrożenie oprogramowania sprawiło, że księgowość stała się jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się dziedzin.
W Polsce działa około 70 tys. biur rachunkowych, a liczba samych księgowych sięga nawet 400 tysięcy. Z tych danych wynika, że jedna księgowa lub księgowy obsługuje średnio około 12,5 firmy, co oznacza konieczność obsługi wielu klientów jednocześnie.
Księgowość owiana jest wieloma stereotypami, takimi jak pani księgowa utknęła za stosami papierów czy żmudne i powtarzalne procesy obciążające działy księgowe. Te procesy są jednak kluczowe dla funkcjonowania firmy, z czego przedsiębiorcy zdają sobie sprawę.
Czy więc byliby skłonni zamienić księgową na robota, który pracuje całą dobę? Odpowiedź nie jest jednoznaczna. Sztuczna inteligencja może z pewnością przyczynić się do automatyzacji wielu procesów księgowych, co pozwoliłoby na oszczędność czasu i zasobów, ale nie zastąpi w pełni ludzkiego eksperta.
Warto zauważyć, że w miarę jak technologia się rozwija, również rola księgowego ewoluuje. W przyszłości zawód ten może obejmować coraz więcej doradztwa, analizy danych oraz strategii zarządzania finansami, co będzie wymagać kompetencji, których AI może nie być w stanie zastąpić.
Wprowadzenie sztucznej inteligencji do branży księgowej może także przynieść korzyści dla przedsiębiorstw. Wzrost wydajności, precyzja oraz możliwość dostarczania bieżących informacji o sytuacji finansowej firmy mogą pomóc przedsiębiorcom w lepszym zarządzaniu swoim biznesem.
W kontekście sztucznej inteligencji w branży księgowej, warto wspomnieć o istotności regulacji prawnych. Kraje będą musiały przygotować odpowiednie regulacje prawne, które będą odpowiadały aktualnym osiągnięciom technologicznym, aby chronić interesy zarówno przedsiębiorców, jak i księgowych.
“Ten przysłowiowy robot jest przede wszystkim reprezentacją wielu technologii, z których w zasadzie korzystamy już od dawna. Systemy księgowe to złożone i bardzo nowoczesne narzędzia, które w dynamiczny sposób musimy dostosowywać do różnych zmiennych, takich jak przepisy prawne, wielkość przedsiębiorstwa, czy rynek. Nie jest więc tak, że księgowi walczą z technologią, raczej korzystają z jej dobrodziejstw. Nie możemy jednak zapominać, że najbardziej zaawansowana analiza danych, bez zrozumienia odpowiedniego kontekstu i specyfiki każdej branży, nie pozwoli na efektywne rekomendacje dotyczące finansów firmy. Dlatego też sztuczna inteligencja może znacznie usprawnić procesy księgowe w przedsiębiorstwach. Jakość pracy wykonanej przez AI wciąż zależeć będzie jednak od jakości i dokładności algorytmów oraz danych, na których pracuje.”
Michał Sieradzan, Product Manager produktów finansowo – księgowych w Symfonii
Cichy bohater
Rolę ‘robota’ w księgowości odgrywają systemy księgowe, czy księgowo-płacowe, które pozwalają na zarządzanie finansami przedsiębiorstwa. Złożone oprogramowanie dostosowywane jest do specyfiki firmy i odpowiada na jej kluczowe potrzeby.
“Teoretycznie, praca księgowej opiera się na znajomości przepisów podatkowych oraz programów księgowo-kasowych. W praktyce zakres ten jest o wiele szerszy. Księgowa jest często pierwszym kontaktem w przypadku wątpliwości, co do zasadności różnych działań czy zakupów w firmie. Od jej opinii uzależnionych jest wiele decyzji. Aby te rekomendacje były trafne, potrzebna jest znajomość branży, konkretnej firmy, oczekiwań i strategii klienta. Tych umiejętności nie da się zastąpić zautomatyzowanymi rozwiązaniami. Można natomiast skutecznie automatyzować inne powtarzalne procesy, dzięki czemu same działy księgowe czy biura rachunkowe będą bardziej wydajne. Pozwoli to tez na podniesienie komfortu pracy, szczególnie w czasie rozliczeń okresowych.”
Michał Sieradzan
Czy więc sztuczna inteligencja ma szansę zająć miejsce działów księgowych lub biur rachunkowych? Na pewno jeszcze nie teraz. Zastąpienie pracowników skomplikowanym kodem programistycznym możliwe jest w przypadku powtarzalnych, przewidywalnych czynności. Księgowość jest dziedziną reaktywną i wbrew pozorom bardzo dynamiczną. Zaledwie w ciągu kilku ostatnich lat biznes doświadczył co najmniej kilku przewrotowych zmian, jak choćby wprowadzenie JPK czy Polskiego Ładu. Teraz przedsiębiorcy przygotowują się na wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur, który po raz kolejny oznacza rewolucję procesach biznesowych w firmach. Kluczowe okazuje się prawidłowe zrozumienie i interpretacja nowych przepisów prawnych. Wykorzystanie AI w autmatyzacji procesów biznesowych może natomiast okazać się rozwiązaniem problemu przepracowania czy braków personalnych. Prowadzenie firmy polega jednak w dużej mierze na zaufaniu, którego do robotów nam chyba wciąż brakuje.
[1] (2022, https://www.grandviewresearch.com/industry-analysis/artificial-intelligence-ai-market)